Adıyaman tütün pazarında tütüncülerle birlikte açıklama yapan Tutdere “Sizi cezaevine göndereceklerse bu tütünü ben satacağım, meclise de götüreceğim, kürsüye de çıkaracağım. Önce beni hapse atsınlar, Adıyamanlılarla birlikte yatarız” dedi
Tutdere, yaptığı açıklamada TBMM’ye tütüncüleri hapse sokup, tütüncülüğü bitirecek yasanın düzeltilmesi için kanun teklifi verdiğini söyledi. Tutdere’nin kanun teklifine eklenmesini önerdiği cümle tütün üreticilerine 3 ila 6 yıl arasında hapis ve 20 bin TL’lik para cezası öngören kaçakçılık yasasının değiştirilmesini öneriyor.
“Üreticinin cezaya tahammülü kalmadı!”
Milletvekili Av. Tutdere “Burası Adıyaman’ın tütün borsasıydı. Önceki yıllarda bu saatlerde buralara Türkiye’nin her yerinden esnaf gelip tütünlerini alarak, Türkiye’nin çeşitli yerlerine götürürdü. Ancak şimdi, dışardan bir alıcının olmadığını, tütüncülerin saatlerce alıcı beklediğini üzülerek görüyoruz. Tütün Adıyaman’da tüm kadınlarımızın, çocuklarımızın, gençlerimizin, ailelerin geçim kaynağıdır ancak tütünümüz hükümetin uyguladığı politikalar ve çıkarmış olduğu cezalar nedeniyle can çekişiyor. Yol kontrollerinde tütünlere el konuyor, üreticiye ciddi miktarda cezalar kesiliyor. Para cezalarına üreticinin tahammülü kalmadı. Buradan çağrıda bulunmak istiyorum; Adıyaman'ın ekmeğine göz dikenler bu insanların ekmeğinden elinizi çekin. 2017 yılında torba yasayla Kaçakçılık kanununa eklenen bir madde yüzünden tütün satmak ve nakletmek 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasına çarptırıldı” dedi.
“Bin yıllık tütün kaçak statüsüne getirildi”
Milletvekili Av. Tutdere Adıyaman’da da protestolara neden olan bu yasa tasarısının 2 Temmuz tarihinden itibaren yürürlükte olacağını hatırlatarak “Bu hükümet bu topraklarda bin yıllık geçmişi olan yerli olan bu tütünü kaçak statüsüne koydu. Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte bu tezgahlar artık burada olmayacak. Adıyaman üreticileri sanık sıfatıyla mahkemelerde olacak. Bu hapis cezalarının kaldırılması için kanun teklifini meclise verdim. İnşallah bu yasanın kaldırılması için elimizden geleni yapacağız. Yasayı bu şekilde hiçbirimiz kabul edemeyiz. Tütünü Adıyaman'da yok ettiğiniz zaman bütün Adıyaman'ı açlığa mahkum etmiş olursunuz. Tarım kenti olan Adıyaman'da tarım yerlerde. İnsanların çarkı tütün ile dönüyor. Biz bu çarkın dönmesini sağlayacağız” diye konuştu.
“Yerli tütün hariç tutulsun”
Milletvekili Av. Tutdere’nin hazırladığı kanun teklifine göre, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 3. Maddesinde düzeltilecek bir cümle ile yerli tütün üreticilerinin kaçakçı statüsünde değerlendirilmesinin önüne geçilebilecek. Öneri, kanun maddesinde geçen “bildirimde bulunmadan” ibaresinden sonra gelmek üzere “Türkiye sınırları içerisinde üretilen tütün hariç olmak üzere” ibaresinin eklenmesi.
Yazdan itibaren üreticiler hapse girebilir
Kanunun düzeltilmemesi halinde bu düzenleme binlerce tütün üreticisini şüpheli konuma getirecek ve üretilen tütün kaçak yollarla yurda giren tütünle aynı kategoride değerlendirilecek. Adıyaman’da tütün üreticilerini sokağa döken bu kanun geçtiğimiz dönem torba yasa ile TBMM ‘de kabul edilmiş, fakat tepkiler üzerine yürürlüğe girmesi 1 yıl ertelenmişti. Milletvekili Tutdere’nin verdiği kanun teklifinin nisan ayında mecliste görüşülmesi bekleniyor.
Kanun protesto eden tütüncüler yargılanıyor
-
Yasanın yürürlüğe girmesinden önce ise, tütün kanununu protesto eden tütüncülerin 39’u hakim karşısına çıktı. Kasım 2017’de Anayasal haklarını kullanıp, yapılan tütün eylemine katılan 39 tütüncüye dava açıldı. Davanın ilk duruşması geçtiğimiz hafta 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
-
Gerekçe: Gösteri yürüyüşü hakkına muhalefet
Tütün üreticileri ve satıcıları hakkında 2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkına muhalefet etmek, 1788 Sayılı 1 ay süreyle gösterilerin yasaklanmasına dair karara aykırı davranmak suçlamasıyla iddianame düzenlendi. Adıyaman’da tütüncülerin sokağa çıkacağı 24 Kasım tarihinden 4 gün önce yani 20 Kasımda şehirdeki gösteriler OHAL gerekçesiyle 1 ay süreyle yasaklanmıştı.
-
1 ila 4 gün arası gözaltı
Torba Yasa'da bulunan ve makaron veya sigara kağıdına ticari amaçla sarmalık kıyılmış tütün doldurarak satanlara 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ile 20 bin TL’lik para cezasını öngören düzenlemeye tepki gösteren Adıyaman’daki tütün üretici ve satıcıları, 24 Kasım 2017 tarihinde kararı protesto etmek için Adıyaman Belediye binası önünde toplanıp Valiliğe yürümek istemişti. Polis ise eylem yapan tütün üreticisi binlerce kişiye cop ve TOMA ile karşılık vermiş, çok sayıda yurttaş gözaltına alınmış ve tütün üreticileri 1 ila 4 gün arasında değişen sürelerde gözaltında kalmışlardı.
-
Yasanın son hali şöyle;
21/03/2007 tarihli ve 5607 Sayılı Kanunun 3. Maddesinin (mülga 18/06/2014 6545/89 md. yeniden düzenleme 28/11/2017 7061/93 md.) 20. Fıkrası “Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlar ile ticari amaçla makaron veya yaprak sigara kağıdını, içine kıyılmış tütün, parçalanmış tütün ya da tütün harici herhangi bir madde doldurulmuş olarak satanlara, satışa arz edenlere, bulunduran ve nakledenlere 3 yıldan 6 yıla kadar hapis ve 20 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.”
-
2002 ürün yılında 405 bin olan tütün üreticisi sayısı 2018 yılı itibarıyla %86 azalarak 56 bine, tütün üretimi ise 2002 ürün yılında 159.521 tondan %48 azalarak 2018 yılında 82.500 ton civarına gerilemiştir. (Tütün Eksperleri Derneği 2018 Raporu)
-
2018 yılında sözleşmeli üretim yapan 56 bin üretici 943.000 dekar alanda yurt genelinde 82,5 milyon kilogram tütün üretmiştir. Aynı zamanda sözleşmesiz olarak üretilen ve kayıtlara geçen 11 milyon kilogram tütün ile birlikte yurt genelinde toplam tütün rekoltesi 93,5 milyon kilogram olarak gerçekleşmiştir. (Tütün Eksperleri Derneği 2018 Raporu
-
-TEKEL’in tütün piyasalarından çekilmesi ve sigara fabrikalarının satılması neticesinde piyasaya tümüyle hakim olan çokuluslu şirketlerin, tamamen yerli tütünden imal edilen sigaraları piyasaya yeterince sunmamaları sonucu yurt içinde satılan sigaralarda yerli tütün kullanımı en alt seviyeye inmiştir. Bunun sonucunda özellikle Akdeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine olan talebin kısıtlanması ile tütün üreticileri sözleşme yapacak firma bulamamıştır. Ancak özellikle 2010 yılından sonra tütün mamulleri üzerinde artan vergi oranları, tüketicinin ucuz ürüne yönelmesi “Sarmalık Kıyılmış Tütün” olarak nitelenen piyasanın büyümesine neden olmuştur. (Tütün Eksperleri Derneği 2018 Raporu)
-
Tütün fonu sıfırlandı: Ülke tütüncülüğünün geliştirilmesi için 1986’dan itibaren ithal edilen tütünlere kilogram başına 3 dolar ve paket başına 40 cent dolar uygulanan Tütün Fonu AB-Türkiye İlerleme Raporlarının “Fiyatlandırma ve Vergilendirme” başlıklı 16. Faslı kapsamında 2009 yılından itibaren kademeli olarak azaltılmış ve 2018 sonunda da sıfırlanmıştır. Türkiye’nin sadece fon kaynaklı kaybı 2017 yılı sonu itibarıyla 1 milyar doların üzerindedir.
-
2017 yılında 51.028 ton tütün, 352.6 milyon dolar karşılığı ihraç edilmiştir. Buna karşılık tütün ithalatı, 2017 yılında 99.773 tona ulaşmış olup karşılığında 522,7 milyon dolar ödenmiştir. Fındık ve üzümden sonra ülkemizin en önemli tarımsal ihraç ürünü olan tütün, 2012 yılından itibaren ithalat karşısında üstünlüğünü yitirmiştir. Tütün ithalatımız her yıl düzenli olarak artışını sürdürmektedir.
-
2003 yılında Türkiye’de üretilen sigaralarda 46 bin ton yerli tütün kullanılırken, 2017 yılında kullanılan yerli tütün miktarı 14 bin tona düştü.
-
2003 yılında Türkiye’de üretilen sigaralarda 63 bin ton ithal tütün kullanılmasına rağmen 2017 yılında kullanılan ithal tütün miktarı 96 bin tona yükseldi
